Kreatywność i innowacyjność

Obszar badawczy „Kreatywność i innowacyjność w zarządzaniu” wśród moich zainteresowań badawczych wyłonił się z czasem (około 2011 roku) z obszaru „Zarządzanie wiedzą”. Innowacyjność i kreatywność to pojęcia związane z „tworzeniem/produkcją” wiedzy
(w ramach teorii ZW). Jednak rozgraniczenie między zarządzaniem wiedzą a innowacyjnością oraz kreatywnością dotyczy jedynie rozłożenia akcentów. Zarządzanie wiedzą jest pojęciem szerszym ponieważ powinno być stosowane także w przedsiębiorstwach nie nastawionych na tworzenie innowacji. W obszarze innowacji szczególnie interesują autora innowacje społeczne, motywowanie do pracy kreatywnej (w tym poprzez tworzenie środowisk sprzyjających innowacjom, wykorzystanie psychologii do projektowania systemów motywacyjnych, (np. hipoteza nadmiernego uzasadnienia – overjustification, kwestia oceny wartości pracy kreatywnej – paradoks Perkinsa, Efekt Flynn’a i in.)). W książce pt. Kreatywni w biznesie (Poltext 2015) zebrałem wiedzę teoretyczną dotyczącą różnych aspektów kreatywności
i dokonałem własnej interpretacji tego, na czym polegać może zarządzanie kreatywną organizacją. W pracy pt.: Czy Twoja firma jest innowacyjna? Jak poszukiwać innowacji w sektorze usług? Podpowiedzi (PARP, Warszawa 2012; patrz: załączona kserokopia publikacji) dokonałem syntezy wiedzy dotyczącej tworzenia innowacji w branży usługowej. W mojej ostatniej książce (2018) dotyczącej KI powiatów poświęciłem kwestii kreatywności i innowacji znacząca część moich badań empirycznych. W 2013 r. uczestniczyłem w pracach nad opracowaniem Inteligentnych Specjalizacji (Smart Specializations) dla Województwa Wielkopolskiego (Badanie branż dominujących w gospodarce regionu w ramach identyfikacji specjalizacji gospodarczej Wielkopolski, Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego, czerwiec 2 013r.).

Za najważniejsze osiągnięcie naukowe w tym obszarze uznaję monografię pt. Czy twoja firma jest innowacyjna? Jak poszukiwać innowacji w sektorze usług? Podpowiedzi dla MSP (PARP, Warszawa 2012). Praca ta wpisuje się także w mój obszar badawczy 3.4. „Marketing usług – zarządzanie usługami – projektowanie usług (service design)”.

Monografia została opracowana na potrzeby praktyków lecz posiada wiele atrybutów i wiele wartościowych elementów dla przedstawicieli nauk o organizacji i zarządzaniu. Została napisana przystępnym językiem odzwierciedlającym specyfikę opisywanego zjawiska. W pracy zawarto dużą ilość wiedzy systematyzującej problematykę innowacyjności w sektorze usług. Praca jest kontynuacją nurtu badawczego wywodzącego się z nordyckiej szkoły marketingu i podobnie, jak pionierzy tej dyscypliny wiedzy tacy jak Evert Gummeson czy Christian Gronross, posługuje się narracją, w ramach której tezy i różnego rodzaju uogólnienia są ilustrowane przykładami z praktyki zarządzania przedsiębiorstwem usługowym. W narracjach dotyczących innowacji w usługach można zauważyć przeplatanie się i łączenie się różnych nurtów myślenia a więc eklektyzm, np. wykorzystuje teorię zarządzania wiedzą w celu zilustrowania problematyki funkcjonowania przedsiębiorstwa usługowego. Przy tworzeniu pracy starałem się nie tylko autorski skompilować dotychczasowe podejścia, lecz także ukazać sposób holistyczny ukazać złożoność funkcjonowania przedsiębiorstwa usługowego. Znając historię ostatnich 20 lat ewolucji wiedzy o zarządzaniu przedsiębiorstwem byłem świadomy, że relewantność wiedzy o zarządzaniu w dużym stopniu determinuje zdolność do inkorporacji nowych pojęć. Nie chodzi jednak o pogoń za nowinkami i modą w zarządzaniu (management fads), która to pogoń ma wielu krytyków. Chodzi raczej o inkluzywność i elastyczność myślenia. Np. jeszcze pod koniec lat 90-tych XX wieku w podręcznikach dotyczących marketingu Internet był traktowany jako medium pomocnicze (BTL). Dzisiaj kampanie w internecie stanowią często rdzeń kampanii reklamowej. W pracy omówiono także takie zagadnienia, jak wizualizacja wiedzy, stymulowanie popytu na innowacje za pomocą nagród, zarządzanie doświadczeniami klienta czy wspomniane wcześniej zarządzanie wiedzą. Ponadto praca zawiera studia przypadków opisujące innowacje w sektorze usług.

Wkład w rozwój nauk o organizacji i zarządzaniu wynikający z niniejszej monografii polega na zdefiniowaniu obszarów innowacyjności przedsiębiorstwa usługowego
w nowoczesnym kontekście tzn. takim który nie był obecny w  opracowaniach dotyczących zarządzania przedsiębiorstwami usługowymi dekadę wcześniej.

Za drugie najważniejsze osiągnięcie naukowe w tym obszarze uznaję monografię
pt. Kreatywni w biznesie (Poltext, Warszawa, 2015). Kilkutysięczny nakład książki został wyczerpany. Książka jest przeznaczona zarówno dla praktyków jak i teoretyków zarządzania. Nie koncentruje się na żadnym konkretnym rodzaju przedsiębiorstwa ze względu na wielkość, branżę czy sektor. Traktuje o problemach uniwersalnych dotyczących zarządzania różnego rodzaju przedsiębiorstwami. Praca podobnie jak wiele innych moich publikacji ma charakter eklektyczny, tzn. łączy w swoim opisie wiedzę z różnych dyscyplin. Punktem wyjścia przy opracowywaniu niniejszej monografii była dla autora bogata literatura z zakresu psychologii kreatywności poczynając od lat 20-tych XX wieku. Przy opracowywaniu monografii dokonałem twórczej selekcji najbardziej popularnych koncepcji znanych w psychologii
i zaadaptował je na grunt zarządzania innowacjami w nowoczesnym przedsiębiorstwie. Praca składa się z dziewięciu rozdziałów, w których każdy ujmuje problematykę zarządzania innowacjami/kreatywnymi pracownikami z nieco innej perspektywy np. w rozdziale V dokonano syntezy wiedzy dotyczącej relacji pomiędzy pracownikiem a jego otoczeniem. Z perspektywy teorii jest to więc pole badań psychologii pracy. Z kolei rozdziały V-VII są bliskie głównemu nurtowi badań z obszaru zarządzania zasobami ludzkimi. W pracy dokonałem wielu autorskich interpretacji i nie ograniczyłem się wyłącznie do cytowania wybranych koncepcji innych autorów, np. wyjaśniłem istotę sprzeczności (dysonansu poznawczego) jaki powodują pracownicy kreatywni w miejscu pracy w oczach swoich przełożonych i współpracowników. Zwróciłem uwagę na różnicę pomiędzy poczuciem własnej wartości a pewnością siebie, które to pojęcia nie są tożsame. W rozdziale
VI przedstawiłem autorskie koncepcje pomiaru kreatywności wraz z baterią pytań diagnostycznych. Wykorzystałem także wyniki badań własnych przeprowadzonych wśród studentów MBA i dokonałem syntezy odpowiedzi od ponad 100 słuchaczy programu MBA z lat 2010-2014 z Uczelni Łazarskiego w Warszawie.

Najważniejsze projekty i granty badawcze związane z obszarem „Kreatywność
i innowacyjność w zarządzaniu”:

 

  • Zarządzanie zmianą gospodarczą na poziomie lokalnym/Odnawialne Źródła Energii, Projekt “Energetyczni Kreatorzy Zmian”, Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny. Okres realizacji: luty – sierpień 2011r.
  • Go Global! Raport o Innowacyjności polskiej gospodarki (Krajowa Izba Gospodarcza/Telekomunikacja Polska, Uczelnia Vistula). Okres realizacji:  styczeń-czerwiec 2011r.
  • Go Global Polish Pharma!, raport o innowacyjności polskiej branży farmaceutycznej. Okres realizacji:  styczeń 2012r. (współautor).
  • Badanie branż dominujących w gospodarce regionu w ramach identyfikacji specjalizacji gospodarczej Wielkopolski, Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego, czerwiec 2013 r.
  • Transfer wiedzy i Innowacji, Doradztwo dla MSP w Województwie Małopolskim. Okres realizacji: październik 2013 – marzec 2015r. Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego.