Edukacja i zarządzanie w oświacie
Moje zainteresowania obszarem zarządzania w edukacji (z pewnym rozgałęzieniem w kierunku oświaty oraz – osobny nurt badań – szkolnictwa wyższego) datują się od 2001 roku, kiedy to na zaproszenie profesora Andrzeja Blikle wygłosiłem wykład w Centralnym Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli (CODN) w Warszawie na temat zarządzania wiedzą. Od tego czasu w swoich pracach badawczych zajmuję się zarządzaniem wiedzą i marketingiem w oświacie. Mój wkład w rozwój wiedzy naukowej w tym obszarze dotyczy przede wszystkim adaptacji szerokiego spektrum pojęć i koncepcji znanych w naukach o organizacji zarządzaniu na obszar zarządzania szkołą. Na przykład w swoich książkach i artykułach prezentuję i adaptuję koncepcje dotyczące zarządzania strategicznego i przywództwa w organizacjach komercyjnych (np. strategia „Simple Rules”, pomiar KI szkoły, model SCARF, unikatowa pozycja sprzedaży – USP, marka ze skazą – flawsome brand i in.) na obszar zarządzania szkołą. W obszarze edukacji zrealizowałem jeden grant MNiSzW pt. Jakość szkoleń w polskiej oświacie. Mam na swoim koncie publikację w czasopiśmie będącym w bazie JCR pt. Knowledge Mobilisation in Polish Education System (2015; 20 pkt. MNiSzW). Jestem autorem kilkudziesięciu referatów na konferencjach oraz kilkudziesięciu artykułów naukowych i popularno-naukowych z zakresu edukacji. W latach 2009-2015 zorganizowałem cykl konferencji popularnonaukowych pt. Innowacyjne zarządzanie w oświacie. Pierwsza z nich (2009) była organizowana wspólnie z Fundacją Rozwoju Systemu Edukacji w Warszawie.
Od 2002 roku prowadzę szkolenia dla dyrektorów szkół i nauczycieli związane
z marketingiem szkoły (patrz m.in. załączniki). Realizowałem szkolenia dla Ośrodków Doskonalenia Nauczycieli oraz samorządowych Wydziałów Oświaty/Edukacji z różnych miast i regionów Polski, m.in. z Koszalina, Kielc, Gorzowa Wlkp., Kalisza, Poznania, Warszawy, Płocka, Radomia, Konina, Gdańska, Leszna i in. (łącznie ponad 1 tys. godzin różnego rodzaju zajęć na studiach podyplomowych, konferencjach, panelach dyskusyjnych szkoleniach itp.) oraz zagranicą (np. eTwinning: Leading 21st Centrury Schools, Hotel Holiday Inn, Berlin International Airport, Berlin, 10-12 Nov. 2011).
Jestem zaangażowany w prace Kongresu Obywatelskiego w obszarze edukacji. Zrealizowałem kilkanaście projektów związanych z edukacją, np. uczestniczyłem jako ekspert w projekcie systemowym realizowanym przez Uniwersytet Jagielloński oraz Ośrodek Rozwoju Edukacji, który dotyczył wypracowania standardów w zakresie szkoleń liderów w polskiej oświacie.
Zapoczątkowałem w polskiej literaturze z zakresu zarządzania nurt badań związany
z zarządzaniem szkołą, co przejawiało się publikacją pt. Marketingowe Zarządzanie Szkołą (CODN, Warszawa 2003) oraz jej kontynuacją pt. Zarządzanie wiedzą w szkole (CODN, Warszawa 2008). Ponadto w 2011 roku opublikowałem w wydawnictwie Wolters Kluwer książkę pt. Marketing szkoły.
Uczestniczyłem w pracach nad założeniami nowej ustawy o szkolnictwie wyższym (Ustawa 2.0) – patrz: załączona publikacja. Projekt założeń opracowany w Instytucie Allerhanda pod kierownictwem dra hab. Arkadiusza Radwana uzyskał najwyższą ocenę ze strony niezależnych zagranicznych ewaluatorów w 2017 r. Założenia opracowane w formie monografii naukowej pod red. Arkadiusza Radwana (Oficyna Allerhanda, Kraków 2017).
Za jedno z dwóch głównych osiągnięć naukowych w obszarze „Edukacja” uznaję publikację książki pt. Jakość szkoleń w oświacie (Gnieźnieńska Szkoła Wyższa Millenium, Gniezno 2012; patrz: załączona kserokopia publikacji). Monografia ta powstała jako podsumowanie wyników badań zrealizowanych w ramach grantu MNiSzW pod tytułem Jakość szkoleń dla pracowników polskiej oświaty (Nr: N115 159437) realizowanego w latach 2009-2011. Problemem badawczym podjętym w ramach grantu był brak wiedzy naukowej na temat determinant jakości szkoleń realizowanych w polskim systemie oświaty. Analizie poddano podmioty realizujące szkolenia dla nauczycieli, w tym kadry kierowniczej oświaty a także pracowników administracji oświatowej (przede wszystkim pracowników Kuratoriów Oświaty oraz organów prowadzących). Za pomocą badania ankietowego oceniono jakość szkoleń dla pracowników oświaty. Badaniem objęto 526 nauczycieli oraz 70 wykładowców a także 20 pracowników Ośrodków Doskonalenia Nauczycieli z całej Polski. W badaniu pytano respondentów o intensywność udziałów w szkoleniach, motywy uczestnictwa
w szkoleniach, znaczenie ciekawości poznawczej, jako motywatora do uczestniczenia
w szkoleniach (w rozbiciu na grupy zawodowe: nauczyciel kontraktowy, nauczyciel mianowany, nauczyciel dyplomowany). W badaniu analizowano kwestie związane z popytem na szkolenia. Respondenci byli także pytani o dynamikę zmian w ocenie jakości szkoleń
w ciągu pięciu lat poprzedzających badanie (tj. 2006 – 2011). Ponadto ocenie poddano cechy szkoleń wysokiej jakości. Uczestnicy badania mieli za zadanie ustosunkowanie się do 17 atrybutów, które mogły potencjalnie cechować dobre szkolenia. W dalszej części badania ocenie poddano ogólne efekty szkoleń takie jak skuteczność szkoleń w przeciwdziałaniu wypaleniu zawodowemu, a także 10 innych cech. Jako najczęściej wskazywany pozytywny efekt uczestnictwa w szkoleniach respondenci wskazywali ,,zainteresowanie nowym zagadnieniem” (patrz: s.67). Ponadto w badaniu przeanalizowano aspekty organizacyjne,
w tym wpływ uczestnictwa w szkoleniach na wyniki organizacji w której zatrudniony był uczestnik badania. Analizie poddano także przyczyny rezygnacji z uczestnictwa w wartościowych szkoleniach (patrz: s.70). W ramach realizowanego grantu (którego wyniki przedstawiono w monografii) przeprowadzono także odrębne badanie wśród pracowników Ośrodków Doskonalenia Nauczycieli (ODN) (patrz: rozdział V, s.75 i dalsze). Badanie wśród pracowników ODN-ów było przeprowadzone na mniejszej próbie badawczej, natomiast biorąc pod uwagę liczbę tych ośrodków w Polsce było to badanie bardziej reprezentatywne niż badanie wśród ponad 500 nauczycieli. O ile w przypadku badania dotyczącego nauczycieli akcent położono na indywidualne aspekty rozwoju nauczycieli, o tyle w drugim badaniu opisanym w rozdziale czwartym badaniu poddano przedstawicieli specyficznego sektora organizacji będących ,,mediatorami”. Funkcjonowanie ODN-ów nie było dotychczas obiektem badań naukowych w Polsce. W innych krajach europejskich także nie prowadzono badań w obszarze nauk o organizacji i zarządzaniu ponieważ w wielu krajach europejskich doskonaleniem nauczycieli zajmują się uniwersytety lub też obowiązek samodoskonalenia spoczywa na samych nauczycielach. W dalszej części badania analizie poddano efektywność szkoleń oraz metody ich pomiaru. W rozdziale piątym monografii (s.113 i dalsze) opisano wyniki trzeciego badania zrealizowanego w ramach grantu. Badaniem objęto osoby, które były wykładowcami na szkoleniach. Respondentów z tej grupy docelowej (N=79) także poproszono ocenę jakości szkoleń. Uczestnicy badania byli proszeni o ocenę funkcjonowania ODN-ów (zarówno publicznych jak i niepublicznych, ocenę uczestników szkoleń. Wykładowcy zostali poproszeni także o ocenę efektywności szkoleń z własnej perspektywy, czyli wydanie subiektywnej opinii na temat efektów własnej pracy. (s.125 i dalsze). Ostatnią grupą interesariuszy związanych z systemem doskonalenia nauczycieli w Polsce byli pracownicy administracji oświatowej (patrz strony od 128 do 131). W rozdziale czwartym przedstawiono podsumowanie wyników badań oraz rekomendacje dla decydentów. Opracowane w 2011 roku wnioski i rekomendacje są nadal aktualne, o czym świadczą postulaty zawarte w publikacjach naukowych oraz oficjalnych dokumentach Ministerstwa Edukacji Narodowej publikowane w latach od 2012 do 2018. W ostatnim rozdziale monografii (patrz s.151 i dalsze) przedstawiono praktyczne zasady służące poprawie jakości szkoleń dla pracowników polskiej oświaty. Bardziej szczegółowe informacje dotyczące wyników badania i wniosków z niego wynikających można uzyskać na podstawie lektury monografii, której kserokopia jest integralnym załącznikiem do niniejszego wniosku o nadanie stopnia profesorskiego. Jako główne problemy naukowe podejmowane w opisywanej monografii można wskazać:
- Brak wiedzy na temat funkcjonowania jakości szkoleń w polskiej oświacie,
- Brak wiedzy na temat funkcjonowania oraz wzajemnych interakcji zachodzących pomiędzy kluczowymi podmiotami konstytuującymi polski system doskonalenia nauczycieli (nauczycielami- uczestnikami szkoleń, ośrodkami doskonalenia nauczycieli, wykładowcami- usługodawcami oraz administracją oświatową).
- Jakość szkoleń dla pracowników polskiej oświaty, 1594/B/H03/2009/37. Okres realizacji: 2009-2011. Grant własny NCN. Miejsce realizacji: GWSHiM Milenium w Gnieźnie.
- Strategia doskonalenia jakości systemu oświaty w gminie Sokołów Podlaski, Okres realizacji: październik-listopad 2011r.
- Wiedza jawna i ukryta a postawy wobec bezpieczeństwa młodych pracowników w zależności od ich praktycznego przygotowania do wykonywania zawodu. Okres realizacji: 01.01.2014 – 31.12.2016, realizowany w ramach III etapu programu wieloletniego „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy” ustanowionego Uchwałą Nr 126/2013 Rady Ministrów z dnia 16 lipca 2013 r., finansowanego w latach 2014-2016 w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego/Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Koordynator programu: Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy. Projekt nr IV.P.09.
- Przywództwo i zarządzanie w oświacie- opracowanie i wdrożenie systemu kształcenia i doskonalenia dyrektorów szkół/ placówek, (projekt systemowy, realizowany w ramach Poddziałania 3.1.1 Tworzenie warunków i narzędzi do monitorowania, ewaluacji i badań systemu oświaty; Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013 przez Ośrodek Rozwoju Edukacji w partnerstwie z Uniwersytetem Jagiellońskim). Okres realizacji: kwiecień 2013-lipiec 2014.
- Roboedukacja sposobem na rozwój przedsiębiorczości wśród młodzieży – Robotics as the key to the entrepreneurship and success in the labour market, Program Erasmus+, Okres realizacji: 2015-2016. Miejsce realizacji: AFiBV w Warszawie. Nr ref.: 2014-2-PL01-KA205-013651
- Ustawa 2.0, projekt założeń odo nowej ustawy o szkolnictwie wyższym. Miejsce realizacji: Instytut Allerhanda. Okres realizacji: 2016-2017.
- Building a Research Infrastructure for School Teachers (2019-1-UK01-KA201-061925). Lider projektu: University of Hull, Wielka Brytania, 2019-2022. https://www.4teacheresearch.org/research.html
- Sztuczna inteligencja (AI) jako megatrend kształtujący edukację, Instytut Badań Edukacyjnych w Warszawie, Kierownik projektu. 2020-2022. https://ibe.edu.pl/index.php/pl/aktualnosci/1694-sztuczna-inteligencja-ai-jako-megatrend-ksztaltujacy-edukacje-nowa-publikacja-ibe
- Strategia Oświatowa Miasta Poznania 2030, Kierownik projektu, Urząd Miasta Poznania, Wydział Edukacji. 2019-2023.